OSADA GÓRECZKI WIELKIE

Najstarsze ślady osadnictwa na terenach dzisiejszych Góreczek pochodzą z epoki kamienia, okresów przemieszczenia się gromad ludzkich o zajęciach myśliwsko – rybacko- zbierackich. W wyniku badań naukowych odnotowano w Góreczkach Małych stanowisko archeologiczne ludności kultury pucharów lejkowatych z okresu neolitu- końcowego okresu epoki kamienia stanowiącego przejście do epoki brązu (około 4.500- 1.700 lat przed naszą erą). Ludność ta prawdopodobnie budowała domy drewniane o konstrukcji słupowej i potrafiła hodować zwierzęta domowe.
W nowych dziejach pierwsza wzmianka pisała o Góreczkach pochodzi z 1410 roku. Początkowo były to dwie wsie: Góreczki Duże/Wielkie nazwane też Góreczki Śliwne lub Górka Śliwna i Góreczki Małe zwane też Góreczkami Żabie.
Góreczki Duże spotykamy w zapisach od 1464 roku, wtedy zanotowano braci „de Górka Sylvana”- Piotra i Jana Bogusławskich. W 1510 roku było tu również dwóch dziedziców- Pełka i Bena. W latach 1580- i 1620 spotyka się w zapisach nazwę Góreczki Śliwne. Góreczki Duże pozostawały w posiadaniu jednej i tej samej rodziny szlacheckiej Siekierzewskich w latach 1563- 1631. Następnie należały do feudała Mielżeńskiego, właściciela Konar, Oczkowic, Izbic, Łaszczyna, Żylic.
Góreczki Małe rozciągały się ku Domaradzicom i nosiły drugą nazwę Góreczki Żabie. Świadczą o tym rożne zapiski: w 1462 roku mieszkał szlachcic Marcin „de Góreczki Minor”, w 1487 roku mieszkał Tomasz Grunowski „de Zabya Górka”, tak samo w latach 150 i 1620. likwidacja Góreczek Małych nastąpiła w 1834 roku, kiedy to na skutek „separacji” przesiedlano mieszkańców do Domaradzic. Na dotychczasowym miejscu pozostawiono czasowo folwark, wiatrak i kuźnię. Podobno przez wiele lat rolnicy podczas orki ku Domaradzicom napotykali gruzy po dawnych zabudowaniach. Góreczki były wsią- folwarkiem, gdzie uprawiano zboża i warzywa oraz hodowano owce, na przykład w 1727 roku na folwarku znalazło się 20 zagonów kapusty oraz trochę pasternaku i marchwi, a w ogólnej hodowli było ponad 300 sztuk owiec i tylko 2 krowy i 6 świń. Ponadto zajmowano się urządzeniem stawów i hodowlą ryb, o czym świadczy zapis „w głębokim stawie” zasadzono w 1771 roku 15 kóp karpi”. W 1770 roku w Góreczkach poważne szkody w uprawach polowych wyrządziło gradobicie. Poza wiatrakami i kuźnią w Góreczkach, od 1669 roku, znajdowała się cegielnia.
Ostatnim właścicielem Góreczek Wielkich był Witold Nasierowski. On to w 1887 roku sprzedał swą majętność liczącą 335, 5 ha, czyli 1340 mórg Niemieckiej Komisji Kolonizacyjnej. Nastąpiła parcelacja Góreczek oraz napływ od 1889 roku niemieckich kolonistów i założenie „koloni”, która otrzymała starą nazwę „Góreczki Żabie”, po niemiecku „Friedrichsort” od tego czasu Góreczki miały dwóch sołtysów: dla Góreczek Wielkich i Żabich. Podział ten trwał do 1937 roku, kiedy to złączono miejscowość w Góreczki Wielkie. Z okresu kolonizacji Góreczek przez Niemców pozostał położony w pobliżu cmentarz ewangelicki.
Do 1934 roku mieszkańcy Góreczek przynależeli do parafii w Golejewku, zmiana nastąpiła na żądanie mieszkańców, za staraniem Jana Płóciennika, kiedy to: „w tamtym czasie jak Oblinę przyłączono Góreczki do parafii Pakosław.” Czytamy w kronice parafialnej Pakosławia.
W okresie międzywojennym w Góreczkach dwóch mieszkańców prowadziło zlewnie mleka wyposażone w wirówki dostarczone przez właściciela mleczarni w Pakosławiu. W dwu punktach przerabiano łącznie 800 litrów mleka, śmietanę zabierano do mleczarni, a chłopi otrzymywali mleko odtłuszczone. Nowsze kroniki Góreczek Wielkich odnotowują rzemieślników: Bolesława Frycza i Leonarda Szumnego- murarzy, Jana Waścińskiego- stolarza, Ludwika Walczaka i Józefa Nowakowskiego- kowali, Stanisława Sierpowskiego- kupca. W historię Góreczek Wielkich wpisana jest szkoła, najpierw niemiecka, później polska. Szkołę pobudował rząd pruski przed 1894 rokiem, w 1914 roku budynek szkoły został rozbudowany. Polskie dzieci uczęszczały do czasu zakończenia I Wojny Światowej do szkoły w Domaradzicach oddalonej o 3 kilometry. Kolejno nauczycielami w Góreczkach byli: Hubner/ 1894- 189/. Tietze/1895- 1900/- był wielkim pijakiem, za co zawieszono go w czynnościach nauczycielskich i wtedy zastępował go Gnoth/1897/- nauczyciel z pobliskich Konar. Tietre po wyświetleniu całej sprawy uczył dalej. Następnie w Góreczkach uczyli Steinicke /1900-1901/ był nauczycielem w Sowach, Hunde /1901-1904/- jest to zastępstwo z Rawicza, Johan Schlamp /1904- 1922/- rodem z Galicji, pod koniec I Wojny Światowej uczył też dzieci polskie z Góreczek, niektórych przedmiotów nawet w języku polskim. Po nim wieloletnią posadę objął Marceli Skórnicki /1992- 1939/- uczył dzieci polskie i niemieckie. Od 935 roku dzieci niemieckie uczęszczały do szkoły w pałacu w Pakosławiu.
Następnym nauczycielem był Adam Poślednik /1939- 1948/- zastała go II Wojna Światowa, już 18 listopada 1939 roku szkoła została zamknięta na 2 lata, a dzieci chodzą do szkoły w Domaradzicach. Poślednik wraz z innymi Polakami został wywieziony w nocy z 12- 13 grudnia 1939 roku do GG. W okresie okupacji w Góreczkach uczyli dzieci niemieckie Johann Hartwig /1941- 1942/ i Herta Weigeldt /1942- 45/.
Po zakończeniu działań wojennych wraca z wygnania do Góreczek Wielkich Adam Poślednik i 20 marca 1945 roku uruchamia polską szkołę, uczył w niej do 31.08.1948 r. Kolejnymi kierownikami byli: Ludwika Chicka /1948- 1949/- pochodziła z Rogoźna, wstąpiła do zakonu, Jan Gajowczyk /1949- 1959/- został przeniesiony do Łaszczyna. Paweł Zmuda /1959- 1974/. Likwidacja szkoły w Góreczkach Wielkich nastąpiła z chwilą uruchomienia od 1.09.1974 r. zbiorczych szkół gminnych. Budynek po szkole przebudowano na mieszkania dla nauczycieli i sklep wiejski.
W minionych dwu wiekach ciekawie kształtowała się liczba ludności w Góreczkach. W 1978 roku Góreczki Duże liczyły 146 mieszkańców, Góreczki Małe 60 mieszkańców.
W 1837 roku w Góreczkach było 18 „dymów” i 75 mieszkańców, w 1843 roku ta sama liczba „dymów” i 44 mieszkańców, około 1880 roku razem we wsi i folwarku było 35 „dymów” i 241 mieszkańców, w 1962 roku Góreczki Wielkie liczyły 52 zagrody i 296 mieszkańców, w roku 1975- 284 mieszkańców, a obecnie zamieszkuje 253 osoby w tym 132 mężczyzn i 12 kobiet, jest 50 zagród.
Stosunkowo dobre grunty stwarzają rolnikom Góreczek Wielkich warunki do wysokiej produkcji rolnej oraz modernizacji wsi. W latach 1983- 1988 pobudowano kanalizację deszczową, w roku 1985 zmodernizowano sieć energetyczną i oświetlenie uliczne, w latach 1989- 1991 pobudowano drogę asfaltową w kierunku Domaradzic i odcinek ulicy wiejskiej, w roku 1993 zakończono wodociągowanie wsi.

opr. Kazimierz Chudy